Solidarność historia

Kalendarium 1980 – 1989

Solidarność kalendarium 80-89

Sierpień 19801988_0054ka

8 lipca 1980 – z powodu podwyżki cen mięsa, robotnicy z Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL Świdnik rozpoczęli strajk. W następnych dniach dołączyli do nich pracownicy innych lubelskich zakładów pracy m.in. Fabryki Maszyn Rolniczych Agromet, Lubelskie Zakłady Naprawy Samochodów Ciężarowych, Lubelskie Zakłady Przemysłu Skórzanego oraz Lokomotywownia PKP. Strajki Lubelskie trwały do 25 lipca. Łącznie protestowało ponad 150 zakładów i ok. 50 tysięcy osób.

14 sierpnia 1980 – początek strajku w Stoczni Gdańskiej. Komitet strajkowy zażądał przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz i Lecha Wałęsy, wzniesienia pomnika Ofiar Grudnia 1970 r., gwarancji nierepresjonowania strajkujących, podwyżek płac o 2 tys. zł oraz zasiłków rodzinnych jak w MO. Dyrekcja stoczni wyraziła zgodę tylko na trzy pierwsze żądania. Rozpoczął się strajk okupacyjny.

16 sierpnia 1980 – dyrekcja stoczni zgodziła się na podwyżkę w wysokości 1500 zł. Ogłoszono zakończenie strajku. W stoczni pojawiała się delegacja 21 zakładów z Bogdanem Lisem i Andrzejem Gwiazdą. Zaapelowali o kontynuowanie strajku. Powstał Miejski Komitet Strajkowy z Wałęsą jako przewodniczącym.

17 sierpnia 1980 – przed bramą stoczni ksiądz Jankowski odprawił mszę świętą. Po mszy w miejscu gdzie polegli robotnicy w 1970 r. został wkopany drewniany krzyż. Komitet Strajkowy przekształcił się w Międzyzakładowy. Została zredagowana ostateczna wersja 21 postulatów.

21 sierpnia 1980 – do Gdańska przybyła Komisja Rządowa z Mieczysławem Jagielskim, a do Szczecina z Kazimierzem Barcikowskim. Strajki rozszerzyły się na cały kraj.

23 sierpnia 1980 – powstała komisja ekspertów MKS. Wydrukowano pierwszy numer Strajkowego Biuletynu Informacyjnego „Solidarność”. Inż. Bogdan Pietruszka przedstawił projekt pomnika ku czci zabitych w 1970 roku. Wieczorem w małej sali BHP rozpoczęły się rozmowy z delegacją rządową.

26 sierpnia 1980 – odblokowano telefony i zostały wznowione rozmowy z delegacją rządową.

30 sierpnia 1980 – w Szczecinie podpisano porozumienie. W Gdańsku uzależniono podpisanie od uwolnienia wszystkich więźniów politycznych.

31 sierpnia 1980 – do punktu 4. (zwolnienie więźniów politycznych) prezydium MKS dodało aneks z nazwiskami osób aresztowanych w ostatnich dwóch tygodniach. Jagielski wydał oświadczenie, że wszyscy w ciągu jednego dnia zostaną zwolnieni. O godzinie 17 zostało podpisane porozumienie między komisją rządową a MKS-em reprezentującym ponad 700 zakładów.

17 września 1980 – w Gdańsku przedstawiciele MKZ i MKR z całej Polski powołali ogólnopolski Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” oraz Krajową Komisję Porozumiewawczą. Nazwę zaproponował Karol Modzelewski.

24 września  1980 – „S” złożyła w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie wniosek o rejestrację i statut.

24 października 1980 – Sąd Wojewódzki w Warszawie wprowadził samowolnie zmiany w statucie „S”. KKP ogłosiła gotowość strajkową na 12 listopada i złożyła odwołanie do Sądu Najwyższego.

31 października 1980 – w Warszawie odbyły się rozmowy z premierem Pińkowskim. Ustalono, że „S” uzyskała 24 października osobowość prawną. Władze obiecały, że do 10 listopada zostanie rozpatrzone odwołanie „S” dotyczące zmian w statucie oraz obiecały wyrazić zgodę na wydawanie ogólnokrajowego „Tygodnika Solidarność”.

9 listopada 1980 – na posiedzeniu KKP w Gdańsku zgodzono się na kompromis w sprawie zmian w statucie. Andrzej Gwiazda zaproponował, aby zapis o kierowniczej roli partii znalazł się w aneksie obok fragmentów konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy.

10 listopada 1980 – Sąd Najwyższy zarejestrował statut NSZZ „S”.

1 grudnia 1980 – władze radzieckie przekazały gen. Hupałowskiemu i płk. Puchale plany wkroczenia wojsk sowieckich do Polski w ramach ćwiczeń „Sojuz 81”. Gotowość do przekroczenia granicy wyznaczono na 8 grudnia.

5 grudnia 1980 – na szczycie państw Układu Warszawskiego w Moskwie gen. Jaruzelski przedstawił koncepcję samodzielnego zlikwidowania „S” i opozycji, gdy tylko wystąpią pierwsze oznaki wyczerpania społeczeństwa. Natomiast Kania ostrzegł Breżniewa, że interwencja spotka się „z gwałtowną reakcją społeczną, wręcz z powstaniem narodowym”. Pomysł interwencji zarzucono.

16 grudnia 1980 – na uroczystość odsłonięcia pomnika Ofiar Grudnia w Gdańsku przybyły delegacje „S” z całego kraju. Mszę św. celebrował ks. arcybiskup Franciszek Macharski. Tłumaczenie fragmentu Bibliik Czesława Miłosza recytował Daniel Olbrychski.

17 grudnia 1980 – odbyły się uroczystości w Gdyni – przy przystanku Gdynia Stocznia i przy urzędzie miasta. Odsłonięto tablicę pamiątkową na murze stoczni w Szczecinie.

NSZZ „Solidarność”

15 stycznia 1981 – delegacja „S” z Lechem Wałęsą spotkała się w Rzymie z papieżem Janem Pawłem II.

12 lutego 1981 – powołane zostało Tymczasowe Prezydium KKP w składzie: Lech Wałęsa, Andrzej Gwiazda, Ryszard Kalinowski, Zbigniew Bujak, Tadeusz Jedynak, Jan Rulewski, Andrzej Słowik i Stanisław Wądołowski. Rzecznikiem prasowym został Karol Modzelewski a sekretarzem Andrzej Celiński.

16 lutego 1981 – grupa 45 wyższych oficerów MON i MSW oraz dwóch funkcjonariuszy Wydziału Propagandy KC PZPR rozpoczęła prace nad przygotowaniem planu wprowadzenia stanu wojennego.

17 lutego 1981 – minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki zarejestrował NZS.

19 marca 1981 – podczas sesji WRN w Bydgoszczy protestującą delegację „S” milicja usunęła siłą z budynku. Związkowcy: Jan Rulewski, Mariusz Łabentowicz i Michał Bartoszcze zostali pobici.

23 marca 1981 – na posiedzeniu KKP ustalono termin czterogodzinnego strajku ostrzegawczego oraz ustalono termin rozpoczęcia strajku generalnego na 31 marca.

27 marca 1981 – w czterogodzinnym strajku ostrzegawczym wzięli udział prawie wszyscy ludzie pracy w Polsce.

30 marca 1981 – parafowano Porozumienia Warszawskie i odroczono strajk generalny. Jednym z warunków porozumienia było ujawnienie i pociągnięcie do odpowiedzialności sprawców prowokacji bydgoskiej. Kolejne terminy wyjaśnienia sprawy nie zostały dotrzymane (w przededniu I tury Krajowego Zjazdu „S” Prokuratura Generalna umorzyła śledztwo).

3 kwietnia 1981 – ukazał się pierwszy numer „Tygodnika Solidarność”.

12 maja 1981 – został zarejestrowany NSZZ Rolników Indywidualnych „S”.

15 lipca 1981– Walny Zjazd Delegatów Regionu Gdańskiego wybrał Lecha Wałęsę na przewodniczącego Zarządu Regionu Gdańskiego „S”.

5-10 września 1981 – I tura I Krajowego Zjazdu „S” w Gdańsku. W hali „Olivia” zasiadło 865 delegatów. m.in. wystosowano Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej oraz List do Polonii całego świata.

13 września 1981 – odbyło się posiedzenie Komitetu Obrony Kraju, na którym gen. Tuczapski przedstawił akty prawne stanu wojennego.

26 IX-7 października 1981 – II tura zjazdu „S”, na której na przewodniczącego wybrano Lecha Wałęsę. Przyjęto program Związku pod nazwą Samorządna Rzeczypospolita.

31 października 1981 – gen. Jaruzelski podjął ostateczną decyzję o wprowadzeniu stanu wojennego.

3 – 4 listopada 1981 – KK zobowiązała prezydium KK do podjęcia rozmów z władzami PRL w celu osiągnięcia porozumienia narodowego. Przegłosowano m.in. uchwałę w sprawie negocjacji z rządem, których celem powinno było być powołanie Społecznej Rady Gospodarki Narodowej i ustalenie kierunków reformy gospodarczej.

3 grudnia 1981 – prezydium KK i przewodniczący zarządów regionu na posiedzeniu w Radomiu zapowiedzieli 24-godzinny strajk protestacyjny w wypadku uchwalenia przez Sejm nadzwyczajnych pełnomocnictw dla rządu i strajk powszechny, gdyby zostały one wprowadzone w życie.

11-12 grudnia 1981 – KK na obradach w Stoczni Gdańskiej potwierdziła decyzję z Radomia o strajku generalnym w razie wprowadzenia stanu wojennego. Zapowiedziano, że do rozmów z rządem może dojść wtedy, gdy władza wyrzeknie się planów działania przemocą przeciw narodowi.

Stan wojenny

12/13 grudnia 1981

Godzina 23:00 – przerwanie połączeń telefonicznych i teleksowych. Około północy radio i telewizja przestają nadawać. Obraduje Rada Państwa, która uchwala dekret o wprowadzeniu stanu wojennego, na mocy którego zawieszona zostaje działalność wszystkich organizacji, stowarzyszeń i związków zawodowych, wprowadzony zostaje zakaz organizowania strajków, manifestacji oraz zgromadzeń.

13 grudnia 1981

Ukonstytuowanie się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. Internowanych zostaje kilkanaście tysięcy działaczy Solidarności, wsród nich przewodniczący NSZZ „S” Lech Wałęsa. Kardynał Glemp apeluje o spokój. Według danych MSW – w 199 zakładach pracy rozpoczynają się strajki.

14 grudnia 1981

Powstaje Prymasowski Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. Wojsko otacza Stocznię Gdańską. Pierwszy dzień ferii dla młodzieży i studentów.

15 grudnia 1981

Pacyfikacja strajków w Stoczni im. Adolfa Warskiego, Hucie Warszawa oraz w kopalni „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu (w starciach w kopalni postrzelonych zostało 4 górników).

16 grudnia 1981

Pacyfikacja Stoczni Gdańskiej, Huty im. Lenina, Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Mielcu. W Trójmieście trwają walki uliczne. W czasie ataku na kopalnię „Wujek”, przeprowadzonego przez ZOMO, zastrzelono 9 górników, 21 postrzelono.

17 grudnia 1981

Starcia z ZOMO na ulicach Gdańska. Jedna osoba zostaje zastrzelona, dwie są ranne. Demonstracje w Krakowie.

18 grudnia 1981

List Jana Pawła II do gen. Wojciecha Jaruzelskiego z apelem o przerwanie stanu wojennego.

20 grudnia 1981

Koniec strajku w Porcie Gdańskim.

21 grudnia 1981

Romuald Spasowski, ambasador PRL w USA prosi o azyl polityczny. Prasa podaje, że ambasador „cierpiał na stany depresji”. Zostanie skazany zaocznie przez Sąd Wojskowy na karę śmierci.

23 grudnia 1981

Pacyfikacja Huty Katowice. Prezydent USA Ronald Reagan wprowadza sankcje gospodarcze wobec PRL (w odpowiedzi na wprowadzenie stanu wojennego).

24 grudnia 1981

Z okazji Wigilii zniesiono na jedną noc godzinę policyjną.

26 grudnia 1981

Zdzisław Rurarz, ambasador PRL w Japonii, prosi o azyl polityczny w USA. Sąd Wojskowy skaże go zaocznie na karę śmierci.

28 grudnia 1981

Koniec ostatniego strajku okupacyjnego w kopalni „Piast”.

4 stycznia 1982

Początek zajęć w szkołach. Ukazuje się ponad 60 podziemnych tytułów prasowych.

6 stycznia 1982

Rozwiązanie Niezależnego Zrzeszenia Studentów.

13 stycznia 1982

Pierwsza msza za Ojczyznę w kościele św. Stanisława Kostki celebrowana przez ks. Jerzego Popiełuszkę.

25 stycznia 1982

Sejm uchwala ustawę o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego i zatwierdza dekret o stanie wojennym. Tylko jeden poseł – Romuald Bukowski z Gdańska – głosuje przeciw.

1 lutego 1982

Podwyżka cen żywności, opału i energii (o około 300-400 proc.)

5 lutego 1982

W Świdniku odbywa się pierwsza „manifestacja spacerowa” polegająca na spacerach w czasie nadawania Dziennika TV o 19.30. Wkrótce „manifestacje spacerowe” ruszą i w innych miastach.

8 lutego 1982

Wznowienie zajęć na wszystkich wyższych uczelniach w kraju.

11 lutego 1982

W Warszawie ukazuje się pierwszy numer „Tygodnika Solidarność”. Aby zakończyć „manifestacje spacerowe” w Świdniku władze wprowadzają godzinę milicyjną od 19.30.

16 lutego 1982

Pierwszy z protestów młodzieży licealnej, tzw. przerw ciszy, w II Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Batorego w Warszawie.

1 marca 1982

Gen. Czesław Kiszczak informuje, że od 13 grudnia 1981 r. do 26 lutego 1982 r. internowano 6647 osób, zwolniono 2552 osoby.

19 marca 1982

Rozwiązanie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich; trwa weryfikacja dziennikarzy.

29 marca 1982

Przywrócenie międzymiastowej łączności telefonicznej.

12 kwietnia 1982

W Warszawie zostaje nadana pierwsza 5-minutowa audycja podziemnego Radia „Solidarność”.

22 kwietnia 1982

Ukrywający się Zbigniew Bujak, Władysław Frasyniuk, Władysław Hardek i Bogdan Lis powołują Tymczasową Komisję Koordynacyjną „Solidarność”.

30 kwietnia 1982

800 internowanych wychodzi na wolność.

1 maja 1982

Kontrpochody i starcia z milicją.

2 maja 1982

Zniesienie godziny milicyjnej.

3 maja 1982

Demonstracje i starcia z milicją.

13 maja 1982

Jednodniowy ogólnopolski strajk ogłoszony przez Tymczasową Komisję Koordynacyjną „Solidarności”.

26 maja 1982

Aresztowanie ukrywającego się działacza „Solidarności” Jana Narożniaka, który zostaje postrzelony w czasie próby ucieczki.

7 czerwca 1982

Ranny Jan Narożniak zostaje „wykradziony” ze szpitala przez działaczy podziemnej „Solidarności”. Milicja i SB poszukuje go w całym kraju jako szczególnie niebezpiecznego przestępcę.

16 czerwca 1982

Przedstawiciele Francji i Norwegii w Międzynarodowej Organizacji Pracy składają skargę na rząd PRL, zarzucając mu nieprzestrzeganie międzynarodowych ratyfikowanych konwencji.

Czerwiec

Kornel Morawiecki zakłada „Solidarność Walczącą”.

21 lipca 1982

W przededniu święta narodowego, zwolniono z internowania 913 osób.

31 sierpnia 1982

W rocznicę porozumień sierpniowych liczne demonstracje w całym kraju. W Gdańsku od uderzenia petardy ginie jeden z demonstrantów. W Lubinie funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa zastrzelili trzy osoby, 11 zostało rannych.

8 października 1982

Sejm uchwala ustawę o związkach zawodowych (rozwiązanie wszystkich związków zawodowych działających do czasu wprowadzenia stanu wojennego).

9 października 1982

Rząd USA zawiesza wobec Polski klauzulę najwyższego uprzywilejowania w handlu.

13 października 1982

W czasie zamieszek w Nowej Hucie funkcjonariusz SB zastrzelił 20-letniego Bogdana Wosika.

12 listopada 1982

Lech Wałęsa zostaje zwolniony z internowania.

19 grudnia 1982

Rada Państwa uchwala zawieszenie stanu wojennego od 31 grudnia 1982.

14 maja 1983

Na komisariacie na warszawskim Starym Mieście milicjanci zamordowali maturzystę Grzegorza Przemyka, syna opozycyjnej poetki Barbary Sadowskiej. Władze oskarżają o pobicie załogę karetki pogotowia.

19 maja 1983

Pogrzeb Grzegorza Przemyka.

16-23 czerwca 1982

Pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski.

22 lipca 1983

Po 586 dniach zniesiono stan wojenny. Rozwiązanie WRON. Amnestia dla więźniów politycznych.