Stan wojenny – historia

Obraz1

Stan wojenny został wprowadzony w Polsce nocą 12/13 grudnia 1981r. Głównym powodem jego wprowadzenia było powstrzymanie niezadowolonego społeczeństwa, które domagało się wprowadzenia reform i zmiany ustroju. Stan wojenny polegał głównie na ograniczeniu obywatelskich praw. Jego wprowadzenie zostało potwierdzone wydanym przez Radę Państwa dekretem, co było niezgodne z konstytucją (w trakcie obrad sejmu nie można było wydawać dekretów).

Kalendarium stanu wojennego
Dekret o stanie wojennym – skrót
WRON – skład
19811213 Zarządzenie o utworzeniu obozów internowania
IPN odtajnione dokumenty stanu wojennego

Plany wprowadzenia stanu wojennego były opracowywane już od sierpnia 1980r. Władza obawiała się, że działacze „Solidarności” będą chcieli przejąć władzę. W Polsce doszło również do załamania gospodarki, a nad krajem zwisła groźba radzieckiej interwencji. Władzę po ogłoszeniu stanu wojennego przejęła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego.

W kraju wprowadzono godzinę milicyjną, która obowiązywała do 05.1982r. oraz ograniczono działalność związków zawodowych i innych organizacji społecznych. NZSS „Solidarność” został rozwiązany, podobne jak Niezależne Zrzeszenie Studentów, Zawiązek Artystów Polskich i Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich. W PAXie dokonano zmian personalnych w kierownictwie.

Wprowadzono ograniczenia w poruszaniu się po kraju, zakazano bez pozwolenia zmieniać miejsce pobytu, a gospodarka została podporządkowana celom militarnym. Obowiązywała także cenzura, a dodatkowo wprowadzono tryb doraźny w sądownictwie. Ponad 10 tys. osób zostało internowanych i aresztowanych.

Wiosną 1982r. powstała Tymczasowa Komisja Koordynacyjna (TKK), którą utworzyli pozostający na wolności działacze „Solidarności”: Zbigniew Bujak, Władysław Frasyniuk, Bogusław Lis. TKK zajęła się organizacjami nielegalnych demonstracji m.in. w Gdańsku, Warszawie i Krakowie oraz strajków robotniczych w zakładach pracy. Te nielegalne wystąpienia często były brutalnie tłumione przez ZOMO (Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej). W pamięci najbardziej zapadła krwawa pacyfikacja kopalni „Wujek” w Katowicach w grudniu 1981r., gdzie śmierć poniosło dziewięciu górników, a kilkadziesiąt osób zostało rannych.

Osoby biorące udział w demonstracjach, opozycjoniści i działacze „Solidarności” byli szykanowani, zniesławiani i często zmuszani do podpisywania lojalek, czyli deklaracji lojalności w stosunku do władzy. Służby Bezpieczeństwa weryfikowały sędziów, nauczycieli, osoby związane z mediami.

Społeczeństwo było niezadowolone z działań prowadzonych przez władze. Bojkotowano instytucje, które podlegały władzy, a dla przeciwwagi zakładano podziemne wydawnictwa. Swoją działalność rozpoczęło też radio „Solidarność”.

Duchowieństwo zaangażowało się w niesienie pomocy poszkodowanym przez państwo. Opozycjoniści byli wspierani przez organizacje międzynarodowe oraz związki zawodowe z innych państw. Stany Zjednoczone wprowadziły sankcje ekonomiczne wobec Polski.

31 grudnia 1982r. władze w związku z regresem w gospodarce i presją międzynarodową, zawiesiły stan wojenny, który 22 lipc1983r. został całkowicie zniesiony.
(www.bryk.pl)